O przeżywaniu traumy słów kilka…

Ostatnio zaczęłam czytać książkę pt. „Nie zaczęło się od ciebie. Jak dziedziczona trauma wpływa na to, kim jesteśmy i jak zakończyć ten proces” (Mark Wolynn). Kto mnie zna, ten wie, jak bardzo ciekawi mnie temat dziedziczenia międzypokoleniowego, transmisji zasobów rodzinnych i tego, co niechciane – czego nie rozumiemy do końca, choć jednak na nas wpływa… . W swoich badaniach naukowych dotykałam tego zagadnienia, ale głównie od strony wartości i postrzegania przez kobiety ich domu rodziny pochodzenia.

Trauma może mieć różne podłoże

Wspomniana przeze mnie książka jest poświęcona zrozumieniu procesu traumy w naszym życiu (i opiera się na doniesieniach naukowych, żadne tam czary-mary). Myślę sobie, że przy okazji tego, co aktualnie dzieje się w naszym kraju, warto zdawać sobie sprawę, że trauma może dotyczyć zarówno tych kobiet, które zaciekle walczyły o zdrowie i życie swoich nienarodzonych dzieci, jak i kobiet, dla których diagnoza stała się wyrokiem i otworzyła morze rozpaczy (w tym brak zrozumienia, szacunku, empatii, wsparcia, dostępu do wiedzy czy do fachowej pomocy…).

Ja walczyłam o pojawienie się Hanki na tym świecie i po pierwszym trymestrze prawie ją straciłam. Ponad rok później, w tym samym tygodniu ciąży walczyłam o Leona i jego strata okazała się najboleśniejszym doświadczeniem w moim życiu. O Różę bałam się jak nigdy i ta ciąża, aż do szczęśliwego rozwiązania nie była całkiem spokojna, a strach o moje dziecko nie minął wraz z upływem znaczącego 14 tc.

Dziś zastanawiam się, ile pokoleniowego echa traum zostało mi przekazane. Ile z tego „dziedzictwa” obudziło się w trakcie moich własnych traum i na ile sposób ich przeżywania wpłynął na moje córki… . A to, że wpłynął, to wiemy z nauki (epigenetyka). Dodać jeszcze trzeba przeżycia i międzypokoleniową transmisję ze strony mojego męża – tak, żeby podkreślić, że nie tylko kobieta jest wszystkiemu „winna” 😉

Parę znaczących dla mnie fragmentów z powyższej książki

• o znaczeniu rodziców w naszym życiu: „Wielcy nauczyciele rozumieją, że to, skąd przychodzimy, wpływa na to, dokąd idziemy, i że nierozwiązane sprawy z przeszłości wpływają na naszą przyszłość. Wiedzą, że rodzice są ważni, niezależnie od tego, jakimi byli dla nas rodzicami. Nie da się tego obejść: historia rodziny to nasza historia. Czy nam się to podoba, czy nie, nosimy ją w sobie. Niezależnie od historii, jaką sobie o nich opowiadamy, nie możemy rodziców wymazać ani wyrzucić z siebie. Są w nas, a my jesteśmy ich częścią – nawet jeżeli nigdy ich nie poznaliśmy. Odrzucenie rodziców oddala nas tylko od samych siebie i zwiększa cierpienie…”;
• o tym, że przeżywany ból domaga się głosu: „Ból nie zawsze przemija lub zmniejsza się z czasem. Nawet jeśli osoba, która doświadczyła traumy już nie żyje, a jej historię skrywają lata milczenia, w jej potomkach mogą nadal żyć wspomnienia i odczucia, które domagają się przepracowania i uwolnienia…”;
• o tym, że poszukiwanie źródła zaczyna się od nas samych: „(…) kiedy próbujemy uniknąć odczuwania bólu, często przedłużamy jego trwanie. Jest to świetna recepta na niekończące się cierpienie. W samym akcie szukania jest też coś, co odcina nas od tego, co chcielibyśmy znaleźć. Ciągłe poszukiwanie na zewnątrz uniemożliwia zorientowanie się, że wartościowy proces toczy się wewnątrz nas samych, przegapimy go jednak, jeżeli nie skierujemy uwagi do środka…”.

Ważne jest, aby być świadomym własnych przeżyć

Mam to szczęście, że staram się być świadoma tego, czego doświadczam i czego doświadczyli lub z dużym prawdopodobieństwem mogli doświadczyć członkowie mojej rodziny. Nadal dopatruję się różnych związków, szukam zależności i powtórzeń w swoim drzewie genealogicznym. Co da się wypowiedzieć i przepracować, staram się wynosić na światło dzienne. Nie na wszystko mam bezpośredni wpływ, ale z pewnością noszę w sobie chęć rozmawiania z moimi córkami o tym, co trudne, co niezrozumiałe, co boli i o tym, czego się boję. Bo to, co należy do mnie, należy w pewnym stopniu również do nich.

Nie wiem jaki kształt przyjmie przyszłość w kraju, w którym wychowują się moje córki. Wiem na pewno, że rodzina jest najważniejsza dla kształtowania się tożsamości człowieka i znacząco oddziałuje na sposób postrzegania domu rodzinnego oraz na wyznawane wartości. Wiem również, że jeżeli okaże się, że dookoła panuje wszechogarniające milczenie i tajemnica, to ja jako rodzic noszę w sobie odpowiedzialność za przekazanie moim córkom wiedzy na najważniejsze tematy w życiu.

Można zmusić kobiety do wielu rzeczy, ale nie zamknie się im ust. A mówić trzeba – o tym, jak towarzyszyć, jak wspierać, jak pomagać… . Bo niezależnie od dokonanego wyboru pojawi się jakiś ból. A ból domaga się głosu.