Czym jest odpowiedzialne rodzicielstwo

Istnieje wiele publikacji zawierających te słowa. A gdy stajemy się rodzicami, to czy wiemy, kiedy tak naprawdę mamy być odpowiedzialni za swoje dzieci?

Gdy wpisuję w wyszukiwarkę „odpowiedzialne rodzicielstwo”, na pierwszej stronie pokazują mi się wyniki związane z nauką Kościoła dotyczącą przekazywania życia ludzkiego i jego ochroną (tak dobrze znane określenie: „od poczęcia do naturalnej śmierci”). Podczas moich studiów, często dyskutowało się na temat tego, czym jest odpowiedzialne rodzicielstwo.

Jak postrzegamy odpowiedzialność?

Tyle się mówi rodzicom, o tym jak mają postępować:

• bierz odpowiedzialność za swoje dziecko,
• bądź odpowiedzialna, w końcu jesteś dorosła,
• rodzicielstwo, to odpowiedzialność,
• nie zachowuj się nieodpowiedzialnie, twoje dziecko patrzy,
• jesteś w ciąży, musisz być odpowiedzialna,
• teraz zabawa się skończyła, musisz wziąć odpowiedzialność za swoje czyny.

Odkładając na bok tematy dotyczące sposobów przekazywania i ochrony życia oraz nie skupiając się na prawnych aspektach tego, czym jest odpowiedzialność rodziców za swoje dzieci, zastanowiłam się nad codziennością rodziców (swoją również) i tym, kiedy można mówić o tej odpowiedzialności.

Czyli – co dla mnie oznacza odpowiedzialne rodzicielstwo? Kiedy (i czy w ogóle) czuję odpowiedzialność?

Odpowiedzialne rodzicielstwo, czyli jakie?

Jest parę sytuacji z rodzicielskiej rzeczywistości, która dotyka odpowiedzialności. To takie momenty, w których:

• jesteś w ciąży i wszyscy dookoła ci radzą: co masz zjeść, kiedy spać, ile ćwiczyć, o czym myśleć… . I zastanawiasz się, czy masz słuchać wszystkich dobrych rad, czy może zaufać swojemu ciału i intuicji?
• zbliża się twój termin porodu, a ty nadal nie wiesz, czego chcesz dla siebie i dla swojego dziecka: słuchać tych kobiet, które mówią o tym, jak wspaniałe jest przeżycie naturalnego porodu, a później karmienie piersią i w końcu – chustonoszenie, wielopieluchowanie i bycie całkiem eko. Czy może boisz się i czujesz, że nie jesteś gotowa na wiele z tych momentów i wolisz zrobić inaczej. Posłuchasz siebie, poszukasz wsparcia czy zrobisz tak, jak ktoś ci sugeruje?
• urodziłaś dziecko w szpitalu i masz możliwość oddania go na jakiś czas do sali noworodków, w której będzie zaopiekowany (również w nocy). Czy, jeśli przekażesz maluszka do sali noworodków, to pomyślisz o sobie, jako o odpowiedzialnym rodzicu: bo jeszcze nie ufasz sobie na tyle, by opiekować się dzieckiem przez całą dobę; bo potrzebujesz snu, aby zregenerować się przed powrotem do domu i wolisz, aby ktoś nad nim czuwał? A może pomyślisz o sobie, jako o odpowiedzialnym rodzicu, bo postanowisz, aby maleństwo było cały czas przy tobie, ponieważ nie ufasz temu, co dzieje się za drzwiami z napisem „sala noworodków”?

Następnie musisz zmierzyć się z odpowiedzialnością, kiedy:

• szukasz niani dla swojego dziecka, zjawia się w drzwiach kolejna pani, a ty czujesz, że nic z tego nie będzie. Nie chcesz jej wpuszczać do domu, nie masz ochoty na rozmowę. Wiesz, że to będzie strata czasu. A jednak zapraszasz, siadacie w salonie i dopuszczasz ją do swojego dziecka. Czujesz, że to odpowiedzialne względem dziecka? Czy przerasta cię formalna sytuacja i wolisz posiedzieć 10 minut w towarzystwie osoby, której absolutnie nie chcesz widzieć przy swoim dziecku?
• jesteś zmęczona i puszczasz dziecku bajki w telewizji. Lecą dłużej, niż byś chciała, ale naprawdę czujesz się wyczerpana. Jesteś odpowiedzialna, bo dbasz o siebie w danej chwili czy myślisz później, że pozwolenie dziecku na oglądanie tylu bajek było z twojej strony nieodpowiedzialne? Są przecież tacy, którzy nawet telewizora nie mają w domu i żyją. A ty?

Ocenianie innych rodziców

Czy oceniasz innych rodziców jako odpowiedzialnych lub nieodpowiedzialnych, bo robią inaczej niż ty? To są konkretne przykłady, wobec których stajemy jako rodzice. Można je mnożyć – dodać kwestię pozwalania na to, aby ktoś obcy dotykał twojego brzucha, gdy jesteś w ciąży, pozwalanie na to, aby ktoś z rodziny wpadał bez zapowiedzi po to, aby ci pomóc (mimo, że o to nie prosiłaś), to kupowanie dzieciom niezdrowego jedzenia, to zostawianie na długie godziny dzieci w salach zabaw, żeby zrobić coś po prostu bez nich (albo pogapić się dłuższą chwilę na dorosłych wokół).

W tej rodzicielskiej codzienności przejawia się odpowiedzialność za siebie i swoje decyzje, za dzieci i ich bezpieczeństwo oraz dobro. Jednak, to nie tylko zwrócenie się ku swoim dzieciom, to także myślenie o sobie:

• o swoich potrzebach,
• stawianiu granic,
• dopuszczaniu siebie do głosu,
• o swoich lękach,
• „chceniach” i marzeniach,
• o podążaniu za głosem serca,
• o szukaniu wsparcia i/lub pomocy…

Odpowiedzialność ma związek z naszymi relacjami

Odpowiedzialność to proces, w który zaangażowana jest przede wszystkim sfera relacji międzyludzkich. To odniesienie do interakcji z otoczeniem i określony kontekst. Ponieważ my, jako rodzice, wchodzimy w relacje, nasze JA również się liczy. Tak więc, odpowiedzialność jest twoją rodzicielską odpowiedzią na to:

• co czujesz, co myślisz, co chcesz wyrazić, co zostawić dla siebie,
• co usłyszysz czy przeczytasz od bliskich osób i/lub nieznajomych,
• jak postrzegasz sytuacje, w których się znalazłaś razem z dzieckiem,
• jak widzisz zachowania swoje, dziecka i innych osób…

Idealne rodzicielstwo nie istnieje

Uważam, że powinno się więcej mówić na temat tego, czym jest odpowiedzialne rodzicielstwo. Życzyłabym sobie, a także innym (szczególnie profesjonalistom pracującym z rodzinami), żeby w literaturze fachowej więcej mówiło się na temat prawdziwego życia małżeńsko-rodzinnego. To nie tylko kwestia wyobrażenia na temat tego, co znaczy powiedzieć rodzicowi, że ma być odpowiedzialny. Przede wszystkim jednak, chciałabym podkreślić, że odpowiedzialne rodzicielstwo nie jest tylko tematem związanym z otwartą postawą wobec przekazywania i szanowania życia ludzkiego. Odpowiedzialne rodzicielstwo zaczyna się na długo przed tym, zanim staniemy się oficjalnie rodzicami. A kiedy się już nimi stajemy, to czas na poznanie siebie samych w nowej odsłonie, to poszerzenie systemu rodzinnego i sprawdzenie, co działa, a co należy zmienić. To przyjęcie tego, że nie zawsze bywa pięknie, idealnie i pachnąco fiołkami.

Warto zadawać sobie czasem pytanie, czy czujemy się odpowiedzialni i jak nam z tym jest?
Czy możemy się mylić w ocenie tego, czy nasza decyzja jest dobra lub zła?
Czy mamy prawo do pomyłki?